Việc bón phân cho cây mai không phải là một kỹ thuật đơn giản vì nó liên quan đến nhiều khía cạnh như nhu cầu dinh dưỡng của cây ở mỗi giai đoạn, tình trạng sức khỏe của nó, đặc điểm của cây trồng, tuổi đời, v.v. Nếu phân bón không được áp dụng đúng cách, chất lượng và hiệu quả của phân bón cho cây sẽ không tăng lên, và đôi khi nó còn có thể dẫn đến sự phát triển mất cân đối, dễ mắc bệnh hoặc chết cây.
Thứ nhất, cần xem xét giai đoạn phát triển của cây để áp dụng phân bón phù hợp. Đối với cây mai, có ba giai đoạn phát triển cụ thể mà tác động lẫn nhau qua mỗi chu kỳ phát triển:
1. Giai đoạn Phục hồi và Phát triển: Đây là đầu năm, thường là sau mùa Tết khi cây đã tiêu hao toàn bộ năng lượng vào việc ra hoa, hoặc đối với cây mới được trồng vào cuối năm trước, trong giai đoạn này, cây đang sản xuất ra những lộc mới. Lúc này, cây cần một lượng dinh dưỡng đáng kể để tái sinh những cành mới, tạo ra khối lượng sinh học mới, do đó cần rất nhiều nitrogen để tái sinh. Đây là giai đoạn phục hồi và phát triển mạnh mẽ cho hình ảnh mai vàng bonsai đẹp. Từ tháng Hai đến tháng Năm, phân bón hữu cơ như phân cá, bã mía, hoặc phân bón hữu cơ sinh học có thể được sử dụng, kết hợp với phân bón hóa học giàu nitrogen.
2. Giai đoạn Thiết lập Nụ: Bắt đầu từ giữa năm, từ tháng Sáu đến tháng Chín. Đến tháng Sáu, lá của mai vàng khủng đã chín và trở nên xanh đậm, và các nụ hoa bắt đầu hình thành. Việc dinh dưỡng đúng đắn trong giai đoạn này rất quan trọng, với nhu cầu cao hơn về phosphorus. Phosphorus đủ đảm bảo sự hình thành của nụ hoa, tăng cả số lượng và chất lượng của chúng. Hơn nữa, ở các vùng miền phía Nam nơi mưa phùn thường xuyên trong thời gian này, độ ẩm cao có thể làm cho cây mai dễ mắc bệnh. Cung cấp đủ phosphorus giúp cây hấp thụ nitrogen tốt hơn, làm cho lá cây dày hơn, khỏe mạnh hơn, tăng cường khả năng chống lại bệnh tật. Việc bón quá nhiều nitrogen và thiếu phosphorus trong giai đoạn này có thể dẫn đến sự dễ mắc bệnh, rụng lá sớm và ra hoa sớm trước Tết.

3. Giai đoạn Ra hoa và Thiết lập Quả: Từ tháng Mười trở đi trong lịch âm, nếu được trồng và chăm sóc đúng cách, lá của cây mai gần như ngừng phát triển, lá trở nên chín và dễ rụng. Cây ngừng sản xuất lộc mới, chuẩn bị để vào giai đoạn ra hoa. Tại thời điểm này, lá chín đóng vai trò của mình và chuẩn bị rụng. Trước khi rụng, các chất dinh dưỡng trong lá trở lại cây, nuôi dưỡng những búp hoa đang chín. Do đó, trong giai đoạn này, cần tránh sử dụng phân bón nitơ quá mức vì nó có thể khiến cây phát triển lá mới. Khi lá mới phát triển, chúng ngăn chặn quá trình chín của búp hoa, dẫn đến việc ra hoa không đồng đều, ảnh hưởng đến chất lượng và thời gian ra hoa trong mùa Tết. Để đảm bảo sự chín đều trong giai đoạn này, việc bổ sung kali là rất quan trọng. Kali thúc đẩy sự chín mạnh mẽ và đều đặn của búp hoa, nâng cao sự ra hoa và tuổi thọ tổng thể.
Dưới đây là một ví dụ dựa trên kinh nghiệm làm vườn để bón phân cho một cây mai được trồng trong chậu có kích thước là 0.8m, đường kính thân cây dao động từ 4-6 cm, chiều cao từ 1.5 - 1.8 m, và đường kính tán lá từ 0.8 - 1m. Cây đang phát triển tốt, không suy nhược hoặc bị bệnh. Đất trồng đã được bổ sung thêm phân hữu cơ:
- Lần Bón Phân Thứ Nhất: Từ tháng Giêng đến tháng Năm: khoảng 300g bã mía (hoặc phân Dynamic, phân cá, phân hữu cơ tập trung...) ngâm trong nước trước khi tưới cây mai. Ngoài ra, pha trộn 30-50g phân NPK giàu nitrogen và bón đều lên đất. Trong thực tế, người làm vườn thường chia lượng này thành các liều nhỏ và áp dụng chúng trong hai hoặc ba giai đoạn trong mùa mua sớm để tránh sự sốc từ phân bón, đốt rễ và đảm bảo hấp thụ dinh dưỡng tối ưu.
- Lần Bón Phân Thứ Hai: Từ tháng Sáu đến tháng Chín: khoảng 200g bã mía (hoặc phân Dynamic, phân cá, phân hữu cơ tập trung...) với 30-50g phân NPK giàu phosphorus (ví dụ như DAP). Áp dụng như lần bón phân đầu tiên, chia phân bón thành nhiều liều nhỏ để đảm bảo hấp thụ triệt để.
- Lần Bón Phân Thứ Ba: Từ tháng Mười trở đi, áp dụng 20-30g kali sulfate hoặc kali clorua. Ngoài ra, kali nitrat cũng có thể được sử dụng để hỗ trợ cho các cây yếu và các búp hoa nhỏ hơn. Phân guano dơi cũng rất tốt cho mai vàng ở đâu đẹp nhất vào cuối mùa vì nó chứa nhiều kali dễ hấp thụ. Lưu ý rằng việc áp dụng phân bón nên hoàn toàn ngưng lại khoảng 10-15 ngày trước khi lá rụng để ngăn chặn sự xuất hiện của lá mới.